4^ο Λύκειο Λάρισας

1934-2014 80 Χρόνια Ιστορίας

Επιμέλεια: Κιοσέ Στυλιανή (Θεολόγος)

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 80 χρόνων από την ίδρυση του 4^ου Ενιαίου Λυκείου Λάρισας, διαδόχου σχολείου του 1^ου Γυμνασίου Θηλέων Λάρισας, θα επιχειρήσουμε, μέσα από την μελέτη πηγών και αρχείων, να σκιαγραφήσουμε με συντομία την ιστορία του.

Οι πηγές και τα αρχεία που είχαμε στη διάθεσή μας και που αφορούν στην ιστορία του ιδρύματος είναι δυστυχώς, λιγοστά και ελλιπή, όπως επίσης ελάχιστοι είναι και οι εν ζωή Λαρισαίοι και Λαρισαίες, οι οποίοι μπορούν να ανακαλέσουν στη μνήμη τους γεγονότα και ιστορίες που αφορούν τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του σχολείου. Για το λόγο αυτό στο κείμενό μας υπάρχουν κενά και παραλείψεις- ενδεχομένως και λάθη- λόγω των προβλημάτων που προαναφέραμε.

  Το 4^ο Ενιαίο Λύκειο Λάρισας, είναι ένα τα αρχαιότερα ιδρύματα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της πόλης μας. Ιδρύθηκε στις πρώτες δεκαετίες του 20^ου αι. και συγκεκριμένα το 1934, όπως αναφέρεται σε έγγραφα τα οποία φυλάσσονται στη γραμματεία του σχολείου. Έτσι το 1934 ιδρύθηκε και λειτούργησε το Γυμνάσιο Θηλέων Λάρισας, ένα δημόσιο σχολείο για τις νεαρές Λαρισαίες, σε χώρο που δεν προσδιορίζεται με ακρίβεια.

Η πρώτη αναφορά σχετικά με το κτίριο, στο οποίο στεγαζόταν το Γυμνάσιο, γίνεται λίγα χρόνια αργότερα, όπου σημειώνεται, ότι το κτίριο στη γωνία των οδών Ηπείρου και Ασκληπιού, - στο ίδιο κτίριο όπου στεγαζόταν παλαιότερα το ΙΚΑ Λάρισας- στη συνοικία του Αγίου Νικολάου, λειτούργησε ως Γυμνάσιο Θηλέων, μετά την κατάργηση του Αρσάκειου το 1937. Μια άλλη αναφορά, κάνει λόγο επίσης, για το ??σπίτι του Μουσών Αβραάμ??, στη γωνία Παλαιστίνης και Φαρμακίδου στη συνοικία του Αγίου Αθανασίου, το οποίο διαμορφώθηκε και λειτούργησε ως Γυμνάσιο Θηλέων για κάποιο διάστημα. Η ακριβής χρονική περίοδος κατά την οποία το Γυμνάσιο στεγάστηκε στα δύο αυτά κτίρια και οι λόγοι για τους οποίους το Γυμνάσιο μεταστεγάστηκε είναι άγνωστοι προς το παρόν.

Μετά τον Β? Παγκόσμιο πόλεμο το Γυμνάσιο Θηλέων στεγάστηκε στο Εργατικό κέντρο της πόλης, το οποίο όπως αναφέρουν οι πηγές, βρισκόταν στο χώρο όπου σήμερα λειτουργεί το ξενοδοχείο DIVANI RALACE, επί της οδού Παπαναστασίου 19. Τα γραφεία του Γυμνασίου ?πιθανόν λόγω έλλειψης χώρου- βρίσκονταν επί της οδού Ρούσβελτ, απέναντι σχεδόν από το σημερινό Χατζηγιάννειο Πνευματικό Κέντρο.

Για ένα διάστημα τα μαθήματα γινόταν στη αυλή του ναού του Αγίου Νικολάου.

Στη συνέχεια το σχολείο μεταφέρθηκε στο κτίριο του 14^ου Δημοτικού σχολείου, στο λόφο του Φρουρίου και για μικρό χρονικό διάστημα στο κτίριο του 4^ου Δημοτικού σχολείου. Μετά το σεισμό του 1957 μεταφέρθηκε στο κτίριο του 1^ου Γυμνασίου Αρρένων. Το σχολείο, βέβαια, «ως φιλοξενούμενο» λειτουργούσε πάντα σε απογευματινή βάρδια.

Το 1961 υπήρξε χρόνος κομβικής σημασίας για το Γυμνάσιο Θηλέων σε ότι αφορά στη στέγασή του. Σύμφωνα με την?  εφημερίδα «Ελευθερία» τον Μάρτιο του 1961 επισκέφτηκε τον τότε δήμαρχο Λάρισας Δ. Χατζηγιάννη ο δημοτικός σύμβουλος και πρώην βουλευτής Ιπποκράτης Κουτσίνας εκ μέρους της Άννας Κουτσίνα. Σκοπός της επίσκεψης του ήταν να εκφράσει την επιθυμία της Άννας Κουτσίνα να «αναλάβει την δαπάνη ανεγέρσεως διδακτηρίου Θηλέων εις μνήμη του αποθανόντος συζύγου της Ανδρέα Κουτσίνα».

Ο δήμαρχος εξέφρασε, με ευχαριστήρια επιστολή στον τοπικό τύπο, τις ευχαριστίες του προς την Άννα Κουτσίνα και υποσχέθηκε ότι θα μεριμνήσει για την εξεύρεση κατάλληλου οικοπέδου προκειμένου εκείνη να υλοποιήσει τη δωρεά της.

Η Άννα Κουτσίνα όμως πέθανε το 1962, χωρίς να προλάβει να δει την επιθυμία της να υλοποιείται. Τα αδέλφια της -και κληρονόμοι της- για λόγους ηθικούς και συναισθηματικούς αποφάσισαν να εκπληρώσουν την επιθυμία της.

Ο Ανδρέας Κουτσίνας ήταν πλούσιος μεγαλέμπορος γεννήθηκε στη Λάρισα το 1887 και πέθανε το 1960 η δε σύζυγος του Άννα, το γένος Σακελαρίου, γεννήθηκε στον Τύρναβο το 1902 και πέθανε στη Λάρισα το 1962.

Ο Ανδρέας Κουτσίνας και η Άννα Κουτσίνα είναι Λαρισαίοι ευεργέτες. Προς τιμή τους υπάρχει οδός, στη πόλη μας, με το όνομα τους στην συνοικία του Αγίου Κωνσταντίνου.

Σύμφωνα με την πλακέτα, που βρίσκεται στην είσοδο του 4^ου Γυμνασίου, τα αδέλφια της Άννας Κουτσίνα, Θεόδωρος, Αθανάσιος, Εμμανουήλ και Χαρίλαος ανήγειραν «εις μνήμην Ανδρέου και Άννης Κουτσίνα» το 1963 το Γυμνάσιο Θηλέων.

Το διδακτήριο ήταν συνολικού εμβαδού περίπου 1.200 τ. μ. με 12 τάξεις και πλήρως εξοπλισμένο, και έγινε γνωστό ως «Κουτσίνειο». Επιπλέον ο Εμμανουήλ Σακελαρίου, αδελφός της Άννας Κουτσίνα, πλήρωνε επί δέκα χρόνια τη θέρμανση του σχολείου.

Με το πέρασμα του χρόνου ο αριθμός των μαθητριών αυξανόταν συνεχώς, έτσι ώστε στην δεκαετία του 1970 οι αίθουσες του σχολείου να μην επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες του σχολείου. Για το λόγο αυτό από το σχολικό έτος 1972-1973 έως το 1977-1978, το Γυμνάσιο απέκτησε παράρτημα και ορισμένα τμήματα στεγάζονταν στο «Περβανίδειο», Κέντρο Αγγλικής Γλώσσας, στη πλατεία Γιωργάκη Ολυμπίου-στην Τρίγωνη πλατεία-, το οποίο ανήκει στην οικογένεια Περβανίδη και λειτουργεί ως σήμερα ως σχολή Αγγλικών.

Το 1978, για να καλυφθούν οι ανάγκες του σχολείου σε αίθουσες, λειτούργησε -ως παράρτημα- ένα μικρό κτίριο, το οποίο κατασκευάστηκε δίπλα από το κεντρικό. Μετά το 1990 το παράρτημα συνδέθηκε, με συνδετήριο πτέρυγα, με το παλιό «Κουτσίνειο» κτίριο.

Το εξατάξιο γυμνάσιο με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση Γεωργίου Ράλλη το 1976 χωρίστηκε σε τριτάξιο Γυμνάσιο και σε τριτάξιο Λύκειο. Έτσι το σχολικό έτος 1976-1977 λειτούργησε ως 1^ο Γενικό Λύκειο Θηλέων, το οποίο στεγαζόταν στο ίδιο κτίριο με το 1^ο Γυμνάσιο Θηλέων, με εναλλασσόμενο πρωινό και απογευματινό ωράριο.

Το σχολικό έτος 1979-1980, μετά την κατάργηση του διαχωρισμού των σχολείων σε σχολεία Αρρένων και Θηλέων, το σχολείο μετονομάστηκε σε 4^ο Γενικό Λύκειο Λάρισας.

Tο 1992, προκειμένου τα δύο σχολεία να λειτουργούν με πρωινό ωρολόγιο πρόγραμμα, αποφασίστηκε το 4^ο Γενικό Λύκειο Λάρισας να αποκτήσει δικό του σχολικό κτίριο. Το καινούριο κτίριο -λόγω αδυναμίας εξεύρεσης οικοπέδου σε κεντρικό σημείο στην πόλη της Λάρισας- ανεγέρθηκε στον προαύλιο χώρο του «Κουτσίνειου» Γυμνασίου. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το Δεκέμβριο του 1995 και έτσι το 4^ο Γενικό Λύκειο Λάρισας απέκτησε το δικό του κτίριο με είσοδο από την οδό Ηπείρου.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι στη αυλή του σχολείου (Γυμνασίου και Λυκείου) υπάρχει ένα άγαλμα προς τιμή του Ρήγα Φεραίου. Δημιουργός του αγάλματος είναι ο Δημήτριος (Μίμης) Γεντέκος, γλύπτης-καθηγητής στη σχολή Καλών Τεχνών.

Η μαρμάρινη στήλη που συνοδεύει το άγαλμα γράφει:

«ΕΙΣ ΤΟΝ ΡΗΓΑΝ ΕΚ ΒΕΛΕΣΤΙΝΟΥ

ΨΑΛΤΗΝ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΑ

ΤΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝ ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΟΝ

ΑΦΙΕΡΩΝΟΥΣΙ

ΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΙ ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΟΙ

1948»

Το 4^ο Λύκειο είναι ένα καλοδιατηρημένο σύγχρονο κτίριο, οι χώροι του οποίου διακοσμούνται με πολλούς πίνακες ζωγραφικής και αφίσες με δραστηριότητες των μαθητών του σχολείου. Είναι επίσης εξοπλισμένο με εργαστήρια πληροφορικής, χημείο και βιβλιοθήκη. Τα τελευταία χρόνια το σχολείο απέκτησε και δικό του γυμναστήριο για να καλύψει τις αθλητικές ανάγκες των μαθητών. Όλοι, μαθητές και καθηγητές, φροντίζουν να διατηρήσουν το σχολείο σε άριστη κατάσταση για να μπορούν και οι επόμενες γενεές να νοιώσουν τη χαρά της μόρφωσης. 

Στο 4^ο Λύκειο Λάρισας στην πορεία του χρόνου έχουν διδάξει και εξακολουθούν να διδάσκουν πολλοί και αξιόλογοι καθηγητές που ενέπνευσαν γενεές μαθητριών και μαθητών, οι οποίοι ακολουθώντας το όραμα του σχολείου συνέβαλλαν και συμβάλλουν στην οικονομική και πνευματική ζωή της πόλης και της χώρας μας. Δεν αναφέρουμε τα ονόματά τους για να μην αδικήσουμε κάποιους με τυχόν παράλειψη του ονόματός τους.

Η μαρτυρία μιας παλαιάς μαθήτριας

Με ιδιαίτερη χαρά και τιμή δέχτηκα, πριν από λίγες μέρες, την επιστολή της κ. Γεωργίας Πέρπερα ?Γερογιάννη μαθήτριας τότε του Γυμνασίου Θηλέων. Η κ. Πέρπερα ήταν μια από τις μαθήτριες, που φοίτησαν στο καινούργιο διδακτήριο την πρώτη σχολική χρονιά της λειτουργίας του.

Θυμάται πως έζησε τη χαρά των μαθητριών του σχολείου για την απόκτηση του «δικού τους κτιρίου» και την εκδήλωση ευγνωμοσύνης όλων προς τους δωρητές, τον Ανδρέα και την Άννα Κουτσίνα.

«Αγαπητή κ. Κιοσέ, καθηγήτρια του 4^ου Λυκείου Λάρισας.

Ονομάζομαι Γεωργία Πέρπερα-Γερογιάννη και έχω τη χαρά να είμαι γιαγιά μιας μαθήτριάς σας.

Φοίτησα έξι χρόνια 1958-1964 στο μοναδικό «Γυμνάσιο Θηλέων Λαρίσης». Ο αριθμός των μαθητριών ξεπερνούσε τις χίλιες.

Δυστυχώς όμως μέχρι και το 1963 δεν υπήρχε διδακτήριο για το Γυμνάσιο Θηλέων. Είμαστε πάντα φιλοξενούμενες στα λιγοστά τότε διδακτήρια της πόλης.

Κάθε νέα σχολική χρονιά φοιτούσαμε και σε άλλο διδακτήριο. Από το 14^ο Δημοτικό σχολείο, που στεγαζόταν σε παράγκες στο Φρούριο, καθώς και στο 4^ο Δημοτικό σχολείο, επί της Ανθίμου Γαζή και τελευταία στο Α΄ Γυμνάσιο Αρρένων, γωνία Ανθίμου Γαζή και Ηπείρου. Πρέπει να σας αναφέρω ότι το Θηλέων λειτουργούσε πάντα σε απογευματινή βάρδια 2.00μμ-7.30μμ.

Διακαής πόθος καθηγητών, μαθητριών και γονέων ήταν η απόκτηση δικού μας κτιρίου.

?Ώσπου μια μέρα, κατά τη κοινή προσευχή, ο τότε Γυμνασιάρχης Ιωάννης Μακρής, μας ανακοίνωσε την ευχάριστη είδηση. Πώς σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα πάμε σε δικό μας κτίριο. Δεν θα είμαστε «φιλοξενούμενοι».

Ένα ζευγάρι Λαρισαίων ο Ανδρέας και η Άννα Κουτσίνα, δώρισαν ένα σεβαστό ποσό για να κτιστεί και να εξοπλιστεί το Γυμνάσιο Θηλέων Λάρισας.

Οι χίλιες μαθήτριες και οι είκοσι καθηγητές ξεσπάσαμε σε χειροκροτήματα και φωνές ευγνωμοσύνης, χαράς και συγκίνησης.

Ο Ανδρέας Κουτσίνας ήταν επιφανής έμπορος στη Λάρισα με περισσή αγάπη για την πόλη μας. Αν και οι ίδιοι δεν είχαν αποκτήσει δικά τους παιδιά, αφιέρωσαν τον κόπο μιας ζωής για τη μόρφωση και αγωγή των παιδιών του Νομού Λάρισας και όχι μόνο.

Το οικόπεδο ανήκε στο τότε Γυμνάσιο Λάρισας.

Η επιθυμία των Δωρητών ήταν η σύντομη ολοκλήρωση του έργου. Έτσι κι έγινε. Στα μέσα του 1963 μπήκαμε στο δικό μας Σχολείο, που ήταν το στολίδι και το καμάρι της Λάρισας.

Δυστυχώς οι μεγάλοι Δωρητές δεν είδαν την αποπεράτωση. Ο μεν Ανδρέας Κουτσίνας πέθανε το 1960 η δε Άννα Κουτσίνα το 1962.

Εγώ ήμουνα στην Πέμπτη Γυμνάσιου και ο αείμνηστος φιλόλογος μας Κωνσταντίνος Τρυφερούλης ζήτησε να γράψουμε όλο το τμήμα (σαράντα πέντε κορίτσια) κάτι για να τιμήσουμε τους ευεργέτες.

Εγώ θυμάμαι έγραψα ένα ποίημα δυο στροφών, που ξεχώρισε. Δυστυχώς δεν το κράτησα, αλλά να τι έλεγε περίπου:

«Εσείς που μεριμνήσατε για την αγωγή και τη μόρφωση των μαθητριών της Λάρισας, σας πρέπει κάθε τιμή και ευγνωμοσύνη. Το όνομά σας θα μείνει εκεί ψηλά στην πρόσοψη του κτιρίου για πολλές δεκαετίες: «Δωρεά Ανδρέου και Άννης Κουτσίνα».

Είθε η πράξη σας να βρει μιμητές.

Όλοι οι Λαρισαίοι γονείς, μαθήτριες και καθηγητές κλείνουμε ευλαβικά το γόνυ στη μνήμη σας.

Ας βρείτε ανταπόδοση στου Άδη το λιμάνι.

Η τοπική εφημερία και το ραδιόφωνο για πολλές ημέρες αναφέρονταν σ ?αυτό το γεγονός.

Με κατέχει μεγάλη συγκίνηση που η εγγονή μου Μαρίνα φοιτά στο ίδιο διδακτήριο. Πού να το είχα φανταστεί τότε!

Με τιμή

Γεωργία Πέρπερα ?Γερογιάννη

Συνταξιούχος Δασκάλα»

Ευχαριστούμε:

Την κ. Γεωργία Πέρπερα ?Γερογιάννη για την πολύτιμη μαρτυρία της.

Την κ. Φωτεινή Τσιρίκογλου για τη παραχώρηση του αρχειακού υλικού και την πολύτιμη βοήθεια της.